Sicilia

Sicilia, de zonovergoten regio aan de voet van de metaforische laars, is een eiland van tegenstellingen. Niet in de laatste plaats op het gebied van de wijnbouw. Grote, hypermoderne wijnbedrijven en kleine traditionele wijnboeren staan broederlijk naast elkaar. Al sinds mensenheugenis is Sicilia één van de grootste wijngebieden van het land. Jammer genoeg wordt het overgrote deel van de productie nooit gebotteld, maar ingedampt tot concentraat of verstookt tot industriële alcohol. Dit wil niet zeggen dat er geen kwaliteitswijnen te krijgen zijn. Integendeel! Het eiland heeft weliswaar de meeste wijngaarden (130.000 ha.) van heel Italië, maar staat qua productie in hectoliters op de derde plaats na Apulië en de Veneto. Dit als gevolg van een drastische productieverlaging in de wijngaard en het gebruik van moderne vinificatietechnieken in de kelders teneinde de kwaliteit van de wijnen te optimaliseren.

Hoewel bijna 75 % van de wijnbouw op Sicilia in handen is van coöperaties, zien we nu ook dat een groeiend aantal individuele producenten zich toelegt op de productie van kwaliteitswijn. Helaas valt nog maar een klein deel van de wijnen van deze producenten onder een DOC-classificatie, waarvan het eiland er 19 heeft. Vooralsnog vallen veel mooie wijnen onder de classificatie IGT di Sicilia, de grootste van de 7 IGT's die het eiland telt, maar wellicht komt daar in de toekomst verandering in. Er zijn namelijk serieuze plannen in de maak voor het instellen van één overkoepelende DOC. Maar net als in Toscane hebben deze individuele producenten reeds via andere kanalen de verdiende erkenning gevonden. Onder hen wijnen van Corvo, Regaleali, Donnafugata, Florio, Pellegrino en Rapitalà.

De wijn waar Sicilia bekend mee is geworden is uiteraard de Marsala. De gelijknamige havenstad in het uiterste westen van het eiland, waar in de loop der eeuwen vele volkeren voor anker zijn gegaan, dankt haar naam aan de Arabieren die de stad uitriepen tot 'Marsah-El-Allah' ofwel 'Haven van God'. Circa twee eeuwen geleden is men hier onder leiding van Engelse handelslieden begonnen aan de productie van Marsala. Niet verbazingwekkend dus dat de wijn snel internationale faam verkreeg, te beginnen in Engeland. Oorspronkelijk een droge sherry-achtige wijn, maar in de loop der tijd is de Marsala in vele zoete varianten op de markt gebracht. Toen de trend naar zoete wijnen wat afnam beleefde de oorspronkelijke variant een revival. De droge versie vertoont gelijkenissen met Sherry vanwege de productie-methode (Solera-systeem) en sommige zoete versies staan meer in de lijn van Port. Ondanks alle kritieken van buitenaf is de Marsala altijd Sicilia's trotse nummer 1 gebleven en wordt nog steeds in verschillende versies gemaakt. Belangrijkste basis voor de wijn zijn de witte druiven van de Cataratto en de Grillo, en de blauwe druiven van de Nerello Mascalese, Pignatello en Calabrese voor de Marsala Rubino.

Onder de DOC Alcamo vallen witte, rode en rosé wijnen, waarvan de bleekgele, beendroge Bianco d'Alcamo als eerste een DOC-status kreeg. Onder de relatief nieuwe DOC's van de Contessa Entellina, Eloro, Menfi, Sciacca, Sambuca di Sicilia (niet te verwarren met de gelijknamige anijslikeur), Contea di Sclafani en Santa Margherita Belice worden diverse veelbelovende wijnen gemaakt, zowel rode als witte en rosé-wijnen. Gebruikte druivenrassen zijn de Nero d'Avola, Pignatello, Frappato, Sangiovese en Perricone voor de rode wijnen en Inzolia, Grecanico, Ansonica en Catarratto voor de witte.

Van de kleine eilandjes te zuidwesten en ten noordoosten van Sicilia zijn zoete wijnen afkomstig: Op Pantelleria, een klein eilandje niet ver van Tunesië, wordt de Moscato di Pantelleria gemaakt. Een rijke zoete wijn die zich terecht onder de beste zoete Italiaanse wijnen mag scharen en die gemaakt wordt van deels ingedroogde Moscato-druiven in de Naturale en Extra Passito versie. Van de Liparische eilanden ten noordoosten van Sicilia is de Malvasia delle Lipari afkomstig. Een zeldzame dessertwijn van de Malvasia-druif, die op het vulkanische gesteente van de eilanden een zeer delicate wijn voortbrengt.

Uiteraard worden op de hellingen van de Etna ook verschillende druivensoorten verbouwd. Frisse witte wijnen zijn er afkomstig van de Carricante, Catarratto en Trebbiano; warme, volle rode of rosato-wijnen van, hoofdzakelijk, de Nerello Mascalese. De witte wijnen zijn goede begeleiders van gegrilde vis en wit vlees terwijl de rode veelal gedronken worden bij pastagerechten met een rijke vleessaus, verschillende gevulde groentes (aubergine) en schapen- of geitenvlees. Beide wijntypes vallen onder de DOC Etna.

Hoewel het accent nochtans op de productie van kwaliteitswijn van inheemse druivensoorten ligt, wordt er steeds meer, vaak met goed resultaat, geëxperimenteerd met buitenlandse druivensoorten zoals de Chardonnay, de Sauvignon en de Pinot's onder de witte en de Cabernet Sauvignon onder de rode druiven. Het feit dat grote wijnbedrijven elders in het land momenteel flink aan het investeren zijn in de wijnbouw op Sicilia geeft het grote potentieel van de regio aan.